آشنایی با

دپارتمان ایمونولوژی و سرولوژی دنا

«ایمنولوژی» (Immunology) شاخه‌ای از پزشکی است که به مطالعه سیستم ایمنی بدن می‌پردازد؛ سیستم پیچیده‌ای که از بدن ما در برابر عفونت‌ها و بیماری‌ها محافظت می‌کند.
«سرولوژی» (Serology) یا سِرم‌شناسی، علم مطالعه سرم خون و سایر مایعات بدن برای تشخیص، نظارت و درمان بیماری‌هاست. سرم، مایع شفافی است که پس از جدا شدن سلول‌ها و فیبرین از خون باقی می‌ماند و حاوی پروتئین‌ها، آنتی‌بادی‌ها، آنتی‌ژن‌ها و سایر مواد شیمیایی مهم است.

بخش ایمونولوژی و سرولوژی در آزمایشگاه‌ها از اهمیت بالایی برخوردار است. آزمایش‌های این دپارتمان برای تشخیص، نظارت و درمان گستره وسیعی از بیماری‌ها استفاده می‌شود، از جمله:

آزمایش‌های ایمونولوژی همچنین می‌تواند برای نظارت بر پاسخ به درمان و غربالگری بیماری‌ها استفاده شود.

تاریخچه

تحقیق بر روی ایمونولوژی به عنوان یک علم مجزا در اواخر قرن نوزدهم آغاز شد. در آن زمان، دانشمندان شروع به مطالعه سیستم ایمنی بدن و نحوه عملکرد آن کردند. برخی از پیشگامان مهم ایمونولوژی عبارتند از:

  • لوئی پاستور، دانشمند فرانسوی که واکسن‌های ضد هاری و سیاه سرفه را به جهان معرفی کرد،
  • ایلیا مچنیکوف، محقق روسی که سلول‌های سفید خون را شناسایی کرد و نقش آنها را در سیستم ایمنی بدن توصیف کرد،
  • کارل لندشتاینر، دانشمند اتریشی-آمریکایی که گروه‌های خونی را کشف کرد.

امروزه ایمونولوژی و سرولوژی جزو مهم‌ترین علوم رشته‌ پزشکی هستند. ایمونولوژی به ما کمک کرده است تا بسیاری از جنبه‌های سیستم ایمنی بدن را درک کنیم، امری که برای ساخت داروها و یافتن درمان‌های جدید برای بیماری‌ها ضروری است

تست‌های ایمونولوژی و سرولوژی

از این آزمایش‌ها برای اندازه‌گیری سطح آنتی‌بادی‌ها، آنتی‌ژن‌ها و سایر پروتئین‌های سیستم ایمنی بدن استفاده می‌شود.
بخش ایمونولوژی و سرولوژی در آزمایشگاه مسئول انجام آزمایش‌های این بخش روی نمونه‌های خون، ادرار، بزاق، مایع مغزی نخاعی یا سایر مایعات و بافت‌های بدن است. این تست‌ها برای تشخیص، نظارت و درمان طیف وسیعی از بیماری‌ها تجویز می‌شوند.

روش‌های آزمایش

روش‌های مختلفی برای انجام آزمایش‌های این دپارتمان وجود دارد که مهم‌ترین آنها شامل متدهای زیر است:

  • ELISA (Enzyme-Linked Immunosorbent Assay) از این روش برای اندازه‌گیری سطح آنتی‌بادی‌ها و آنتی‌ژن‌ها در نمونه استفاده می‌شود که بر اساس اصل اتصال آنتی‌ژن‌ها به آنتی‌بادی‌هاست. در این روش، نمونه آزمایش با آنتی‌ژن یا آنتی‌بادی پوشش داده می‌شود. سپس، آنتی‌بادی یا آنتی‌ژنی که به نمونه متصل می‌شود با آنزیمی برچسب‌گذاری می‌شود. در مرحله بعد، ماده‌ای به نام «سوبسترا» اضافه می‌شود که توسط آنزیم تجزیه می‌شود و رنگ ایجاد می‌کند. شدت رنگ با غلظت آنتی‌بادی یا آنتی‌ژن در نمونه متناسب است.
  • IF (Immunofluorescence) روش شناسایی آنتی‌ژن‌ها یا آنتی‌بادی‌ها در سلول‌ها بر اساس اصل فلورسانس. در این روش، نمونه آزمایش با آنتی‌بادی فلورسنت برچسب‌گذاری می‌شود. سپس نمونه تحت میکروسکوپ فلورسنت مشاهده می‌شود. آنتی‌ژن‌ها یا آنتی‌بادی‌های موجود در نمونه به صورت نقاط فلورسنت دیده می‌شوند.
  • RIA (Radioimmunoassay) تکنیک اندازه‌گیری سطح آنتی‌ژن‌ها یا آنتی‌بادی‌ها در نمونه، مبتنی بر اصل رادیواکتیویته. در این متد، نمونه آزمایش با آنتی‌ژن یا آنتی‌بادی برچسب‌گذاری شده و با رادیواکتیویته مخلوط می‌شود. سپس آنتی‌بادی یا آنتی‌ژن متصل به نمونه با یک ماده اتصال‌دهنده مخلوط می‌شود. در نهایت، رادیواکتیویته‌ی ماده اتصال‌دهنده اندازه‌گیری می‌شود. شدت رادیواکتیویته، معرف غلظت آنتی‌بادی یا آنتی‌ژن در نمونه است.
  • FACS (Fluorescence-Activated Cell Sorting) اندازه‌گیری تعداد و ویژگی‌های سلول‌ها در نمونه، بر اساس اصل پراکندگی نور توسط سلول‌ها. در این تکنیک، نمونه آزمایش از لیزر عبور داده می‌شود. سلول‌های موجود در نمونه بر اساس اندازه، شکل و فلورسانس آنها از هم جدا می‌شوند. سپس، سلول‌ها به صورت جداگانه جمع آوری می‌شوند و برای بررسی بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرند.

به غیر از این تکنیک‌ها، روش‌های دیگری نیز برای انجام تست‌های این دپارتمان وجود دارد که بسته به شرایط و نوع تست برای شناسایی، کنترل و درمان انواع بیماری‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند.

آزمایش‌های پرکاربرد ایمونولوژی و سرولوژی

برخی از تست‌های متداول انجام‌گیرنده در این دپارتمان عبارتند از:

مراحل انجام

مراحل انجام آزمایش‌های ایمونولوژی و سرولوژی در آزمایشگاه بسته به نوع آزمایش، دستگاه‌ها و کیت‌های مورد استفاده، متفاوت خواهد بود. با این حال، به طور کلی مراحل زیر دنبال می‌شود:

  • جمع‌آوری نمونهنمونه‌ای از خون، ادرار، بزاق، مایع مغزی نخاعی یا سایر مایعات و بافت‌های بدن گرفته می‌شود. نوع نمونه‌ بستگی به آزمایش دارد؛ به عنوان مثال برای آزمایش آنتی‌بادی HIV، نمونه خون از ورید تهیه می‌شود. برای تست آنتی‌بادی آنفولانزا، نمونه ترشحات بینی و حلق گرفته می‌شود. در آزمایش‌های آنتی‌بادی روماتوئید و آنتی‌بادی هپاتیت، نمونه خون باید گرفته شود.
  • آماده‌سازی نمونهنمونه برای آزمایش آماده می‌شود. این کار ممکن است شامل سانتریفیوژ کردن نمونه برای جدا کردن سلول‌ها از مایع یا رقیق کردن نمونه برای کاهش غلظت مواد شیمیایی باشد.
  • انجام آزمایشنوع آزمایش و تکنیک مورد استفاده، بستگی به آزمایش مد نظر پزشک دارد. مثلا در آزمایش آنتی‌بادی HIV، آنتی‌ژن HIV به پلاسمای خون اضافه شده و در صورت وجود آنتی‌بادی HIV، آنتی‌ژن HIV به آنتی‌بادی HIV متصل می‌شود. سپس، وجود آنتی‌بادی HIV در پلاسمای خون با استفاده از دستگاه‌های خودکار یا آزمایش‌های دستی تشخیص داده می‌شود. و یا برای تست آنتی‌بادی آنفولانزا، ویروس آنفولانزا به نمونه ترشحات بینی و حلق اضافه می‌شود زیرا در صورت وجود آنتی‌بادی آنفولانزا، ویروس آنفولانزا به آنتی‌بادی آنفولانزا متصل می‌شود. سپس، وجود آنتی‌بادی آنفولانزا در نمونه ترشحات بینی و حلق با استفاده از دستگاه‌های خودکار یا روش‌های دستی تشخیص داده می‌شود.
  • تحلیل نتایجنتیجه آزمایش توسط پرسنل متخصص آزمایشگاه دنا تحلیل می‌شود. آنها نتایج را با مقادیر مرجع مقایسه می‌کنند تا ببینند آیا نتایج در محدوده طبیعی هستند یا خیر.
  • گزارش نتیجهپس از بررسی اولیه، نتایج آزمایش به پزشک گزارش می‌شود تا بر اساس آن بتواند روند درمان و کنترل بیماری را هدایت کند.

معرفی برخی از

تجهیزات مورد استفاده در دنا در دپارتمان ایمونولوژی و سرولوژی

یکی از اصلی‌ترین نقاط برتری آزمایشگاه دنا ارومیه، بهره‌مندی از طیف گسترده‌ای از تجهیزات مدرن آزمایشگاهی است. این مرکز با دارا بودن دستگاه‌های روز با دقت و سرعت پردازش بالا، نتیجه تست‌ها را بدون نیاز به ارسال به مراکز تشخیصی دیگر، با حداکثر دقت و سرعت ارائه می‌نماید. 
برخی از دستگاه‌های مورد استفاده در این بخش از مجموعه دنا در ارومیه، شامل این تجهیزات است:

ADVIA centaur CP

محصول: شرکت زیمنس آلمان

ظرفیت پردازش: 180 تست در ساعت

این آنالیزور معروف و پرطرفدار، یکی از قدرتمندترین و سریع‌ترین سیستم‌های آنالیز ایمونواسی به شمار می‌رود و برای تست‌های هورمونی از پانل‌های مختلف، ایده‌آل است. قابلیت انجام 90 نوع تست مختلف و هرگونه نمونه شامل سرم، پلاسما، ادرار، CSF، و … آزمایشگاه‌ها را از دستگاه‌های دیگر بی‌نیاز می‌کند. تکنولوژی بکار رفته در این دستگاه، ضامن کیفیت و حساسیت بالای آن است.

معرفی سایر

دپارتمان‌های تخصصی دنا

آزمایشگاه پاتوبیولوژی دنای ارومیه، مجموعه کاملی از تمامی بخش‌های آزمایشگاهی را داراست و بر همین اساس قادر است طیف بسیار وسیعی از آزمایش‌ها را در کوتاه‌ترین زمان و با کیفیت بالا به انجام برساند.

درباره آزمایشگاه دنا

مجموعه آزمایشگاهی تخصصی پاتوبیولوژی دنا، پیشرو در ارومیه و شمال‌غرب کشور با بهره‌گیری از تجهیزات مدرن و پرسنل فنی متخصص، در فضایی آرام با دسترسی آسان.

فلسفه کاری

پس از سال‌ها فعالیت در سمت‌های گوناگون، تیم مؤسسان آزمایشگاه دنا تصمیم به تأسیس آزمایشگاهی متفاوت گرفتند که جایگاه جدیدی از خدمات تشخیصی را ارائه کند.

تیم آزمایشگاه

ما برای رسیدن به اوج، همکاران خود را به دقت و از میان بهترین کارشناسان انتخاب کرده‌ایم و معتقدیم نیروی انسانی، بزرگ‌ترین دارایی یک مجموعه تشخیصی است.